مکانیک کوانتومی (حداقل نظری) برای علاقه‌مندان به کوانتوم و دانشجویان فیزیک

بور و انیشتین هر دو انسانهای زيرک و نافذی بودند. انیشتین بسیار تلاش کرد تا نشان دهد که مکانیک کوانتومی ناسازگار است. با اين حال، بور همیشه قادر بود با استدلالهای او مقابله کند. اما انیشتین در آخرين حمله خود؛ به چیزی بسیار عمیق، بسیار دور از انتظار (سنت شکن)، دردسرساز و در عین حال بسیار هیجان انگیز اشاره کرد که در آغاز قرن بیست و يکم مجددا فیزيکدانان نظری را مجذوب خود کرد. تنها پاسخ بور به آخرين کشف بزرگ انیشتین – يعنی کشف درهم تنیدگی - ناديده گرفتن آن بود. پديده درهم تنیدگی واقعیت بنیادی مکانیک کوانتومی است، واقعیتی که آن را بسیار متفاوت از فیزيک کلاسیک میکند. اين پديده تمام درک ما را در مورد آنچه در دنیای فیزيکی واقعی است زير سوال میبرد. شهود معمول ما در مورد سیستمهای فیزيکی اين است که اگر ما همه چیز را در مورد يک سیستم بدانیم، يعنی چیزهای که در اصل قابل شناخت هستند، آنگاه ما همه چیز را در مورد اجزای آن میدانیم. اگر اطلاعات کاملی از وضعیت يک خودرو داشته باشیم، پس همه چیز را در مورد چرخها، موتور، گیربکس آن، تا پیچهايی که روکش را در جای خود نگه میدارند، میدانیم. منطقی نیست که يک مکانیک بگويد: "من همه چیز را در مورد خودرو شما میدانم اما متأسفانه نمیتوانم در مورد هیچ کدام از قطعات و اجزای آن چیزی به شما بگويم."

اما اين دقیقاً همان چیزی است که انیشتین به بور توضیح داد - در مکانیک کوانتومی، میتوان همه چیز را در مورد يک سیستم دانست، ولی در مورد تک تک اجزای آن خیر !! - اما بور نتوانست اين واقعیت را درک کند. همچنین من میتوانم اين را اضافه کنم که نسلهای بعدی کتابهای درسی کوانتوم آن را ناديده گرفتند. همه میدانند که مکانیک کوانتومی عجیب است،

اما من گمان میکنم تعداد کمی از مردم میتوانند دقیقاً به شما بگويند که از چه نظر عجیب است.

آنچه خواندید بخشی از مقدمه کتاب «مکانیک کوانتومی (حداقل نظری)» است که به قلم نویسنده این کتاب «لئونارد ساسکیند» نوشته شده است. پروفسور لئونارد ساسکیند استاد دانشگاه استنفورد، مدیر موسسه فیزیک نظری استنفورد و عضو آکادمی ملی علوم در ایالات متحده ی آمریکا یکی از بزرگترین فیزیکدانان نظری جهان و یکی از بنیانگذاران نظریه ریسمان است.

«وحید بهمرام شهاب» دانش آموخته فیزیک موفق شده است این کتاب را ترجمه کرده و در اختیار دانشجویان فیزیک و علاقه مندان به مبحث مکانیک کوانتوم قرار دهد. او که هدف خود را ارتقای دانش علمی کشور و همچنین آشنایی دانشجویان با مبانی ریاضی علم کوانتوم عنوان میکند، در ابتدای کتاب سخنی را با خوانندگان در میان گذاشته است که از گویای این مطلب است:

 اوايل قرن بیستم فیزيک توسط اکتشافات راديکال ماکس پلانک، آلبرت انیشتین، نیلز بور، هايزنبرگ و شرودينگر دچار تحولی بزرگ گرديد و نهايتا يک پايه منطقی و رياضیات کاملا جديد توسط مکانیک کوانتومی جايگزين مکانیک کلاسیک شد. نظريه کوانتوم جهان را در ابتدايی ترين سطح خود توصیف میکند، و با پديده‌های فیزيکی در مقیاس میکروسکوپی سر و کار دارد. از آنجايی که در کشور عزيزمان، شاهد علاقه روز افزون دانشجويان و ساير افراد به مکانیک کوانتومی هستیم، و همچنین خیلی از افراد در مبحث رياضیات مکانیک کوانتومی با مشکل مواجه هستند. تصمیم گرفتم که اين کتاب را ترجمه کنم. اين کتاب يکی از برترين کتابهای آموزشی در زمینه مکانیک کوانتومی میباشد. اما اين کتاب ، يکی از سری کتابهای مجموعه حداقل نظری لئونارد ساسکیند میباشد. مجموعه حداقل نظری از سری دوره‌های آموزشی دانشگاه استنفورد میباشد که توسط ساسکیند ارائه میشود. اين دوره از برترين دوره‌های آموزشی برای درک اساسی فیزيک مدرن، و همچنین آشنايی با رياضیات الزامی آن میباشد. هر دوره با بهترين روشهای آموزشی و رياضیات عالی پوشش داده شده است، تا مقدمه و پايهای برای درک پیشرفته ترين تئوریها در فیزيک مدرن باشد. از آنجايی که اين کتاب تلفیقی از دوره های آموزشی و سخنرانیهای ساسکیند و نکات و نوشتارهای اضافی توسط آرت فريدمن میباشد، من عنوان هر بخش را درسنامه نامیدم .

«انتشارات ارشدان» کار چاپ و نشر ترجمه این کتاب را انجام داده و در اختیار مخاطبان قرار داده است.

درباره مترجم:

وحید بهمرام شهاب در فروردین ماه از سال هزار و سیصد و هفتاد و یک در روستایی به نام آقبلاق آق داغ از توابع شهرستان کبودرآهنگ در استان همدان متولد شد. او از زمان کودکی علاقه زیادی به طبیعت و از جمله ستارگان داشت. او خاطره ای از کودکی اش را اینگونه تعریف میکند: در کودکی به خاطر علاقه ام به ستارگان، یک دوربین شکاری را خراب کردم و با عدسیهای آن توانستم یک تلسکوپ بسازم و دیدن ماه با تلسکوپ خودم مرا بسیار شگفت زده کرد.

وی از کودکی در کنار علاقه اش به طبیعت، به خواندن کتاب به ویژه کتابهای فلسفی نیز علاقه مند بود. او با توجه به همین علایق موفق به ادامه تحصیل در زمینه فیزیک شد و اکنون که ساکن شهر همدان است به عنوان محقق و پژوهشگر (در زمینه تحقیقاتی درمورد کیهان شناسی و کوانتوم و فلسفه) مشغول به کار بوده و برای موفقیت در این مسیر، سخت تلاش میکند.

علاوه بر این کتاب که ترجمه ی وحید بهمرام شهاب است و همچنین به غیر از مقالاتی که منتشر کرده است، او با فعالیت حرفه ای در بخش علوم شهروندی در IASC(همکاری بین المللی جستجوی نجومی)  و NASA و NAOJ(رصدخانه ملی ستاره‌شناسی ژاپن) و Science United  و منجمان بدون مرز  نیز پیشرو میباشد.

وحید بهمرام شهاب همچنان مانند کودکی اش از طبیعت به عنوان علاقه ی فعلی‌اش نام میبرد و در میان ورزشها نیز به کشتی و کوهنوردی علاقه مند است. همچنین او خواندن کتابهای علمی و فلسفی را برای مطالعه پیشنهاد میدهد. مخاطبان ایشان برای برقراری ارتباط و همچنین جهت سفارش کتاب حاضر میتوانند از طریق پیامک یا تماس با شماره ۰۹۰۱۴۰۳۵۷۵۷ با وی در ارتباط باشند.