• مهرداد سلیمی
• متولد ۱۳۶۸
• دکترای فیزیک هسته ای
• تالیفات: ۱-نظریه میدان های کلاسیک- چاپ دوم- ارشدان ۲-نظریه میدان های کلاسیک- چاپ اول- ارشدان ۳-فیزیک عمومی - انتشارات علوم پزشکی سنا ۴-خودآموز پیشرفته فیزیک هسته ای- انتشارات دکتر خلیلی
• انگیزه تالیف: اول : عشق به فیزیک دوم: روشنگری در حد بضاعت و دوری از عافیت طلبی
• شغل : مدرس فیزیک مدیر کنترل کیفی گروه صنعتی آوات

درباره این اثر:

سراغاز کتاب، نسبیت خاص است. نسبیت خاص در سال 1905 توسط فیزیکدان پرآوازه آلمانی، آلبرت انیشتین به جامعه فیزیک معرفی گردید. این نظریه درک و تعریف ما را از فضا و زمان به صورتی بنیادی ، دگرگون ساخت. بر طبق نسبیت خاص تمام رویدادهای طبیعی را می توان توسط مختصات مکانی زمانی در یک پیوستاری چهار بعدی فضازمان مشخص کرد. نظریه جدید تنها به دستگاههای مختصات لخت می پردازد و بهترین جایگزین برای تبدیلات گالیه ای در حد سرعت های نزدیک به سرعت نور و خود سرعت نور است در این فصل نشان داده شده است که انیشتین چگونه تنها با دو اصل موضوعه ساده خود توانست تبدیلات لورنتس در نسبیت خاص را بدست آورد. همچنین لزوم استفاده از موجوداتی به نام تانسور به عنوان مبنایی ریاضیاتی برای محاسبات در نسبیت خاص، عام، میدان و ... آورده شده است و فصل با تمرینات قابل توجهی زینت داده شده است. فصل دوم به تئوری میدان اختصاص داده شده و علت چرایی ورود مفهوم میدان آورده شده است. کنش از راه دور همیشه یکی از چالش های بزرگ در فیزیک پس از ارائه نظریه جاذبه عمومی توسط نیوتن بود تا اینکه فارادی، اورستد و ماکسول با تعریف مفهوم جدیدی به نام میدان، مفهوم چالش برانگیز کنش از راه دور را مرتفع کردند. مزیت استفاده از مفهوم میدان برای توضیح برهمکنش های بنیادی آن بود که میدان به تدریج با سرعت متناهی در فضا  زمان پخش می شد و تغییرات آن تابعی از نقاط فضازمان بود. دو نتیجه در قرن بیستم بستر مناسبی را برای برسی برهمکنش های بنیادی در طبیعت فراهم کرد. در فصل دوم به این مهم پرداخته شده است. میدان هایی که در این فصل برسی شده اند از اصل همورداایی لورنتس پیروی می کنند؛ یعنی نسبت به دستگاههای لخت، ناوردا باقی می مانند. در فصل سوم به بررسی دستگاههای شتابدار پرداخته ایم زیرا اغلب پیدا کردن یک دستگاه شتابدار از دستگاه لخت بسی آسانتر است. در اینجا ناگهان متوجه می شویم که بین شتاب گرانشی و غیر گرانشی تفاوتی وجود ندارد. به عبارت بهتر هیچ آزمایشی نمی توان طراحی کرد بتواند شتاب گرانشی را از شتاب غیر گرانشی تمییز دهد. وانگهی با آزمایشات ذهنی که انیشتین انجام داد و در این فصل آورده شده است؛با پدیده جالبی مواجه می شویم و آن اینکه شتاب غیر گرانشی می تواند سبب ایجا گرانش شود؛ پس به بیانی بهتر اگر بخواهیم دستگاههای شتابدار را بررسی کنیم چاره ای نداریم جز آنکه ابتدا مساله گرانش را حل کنیم. در واقع همین نکته بود که انیشتین را به سمت فرمولبندی نظریه گرانش از دیدگاه نسبیتی سوق داد اما این تمام ماجرا نیست زیرا با ورود دستگاههای شتابدار تبدیلات بین دستگاهها دیگر همانند تبدیلات خطی لورنتس نیست بلکه تبدیلات غیر خطی وارد ماجرا می شوند؛ این تبدیلات دارای توان مراتب بالاتر از یک نسبت مختصات هستند؛ بنابراین مجبور می شویم برای حفظ ناوردایی معادلات بنیادی در فیزیک گرته ی ریاضی مناسبی پیدا کنیم، که همانا هندسه خمیده سطوح ریمانی است. به طور کلی پرداختن به دستگاههای شتابدار لزوم بکار گیری هندسه ریمانی را اجتناب ناپذیر می کند. در فصل سوم گرته ریاضی مناسبی را فراهم می آوریم که با استفاده از آن بنای فصل های چهارم و پنجم را می گذاریم. فصل چهارم به بررسی معادلات میدان در فضازمان خمیده یا در حضور گرانش می پردازد؛ در واقع در آنجا با یک هموردایی یا ناوردایی بزرگتر مواجه می شویم؛ به این صورت که اگر در فصل دوم معادلات بنیادی در فیزیک باید تحت تبیلات خاص لورنتس ناوردا می مانند(هموردایی خاص). همچنین در این فصل این معادلات باید تحت انواع تبدیلات چه خطی و چه غیر خطی باید هموردا باشند( هموردایی عام) همچنین در فصل چهارم با تبدیلات عام سر و کار داریم؛ سرانجام فصل پنجم را می توان اوج این کتاب دانست زیرا در آنجا به شیوه ای کاملا شهودی بدون درگیری با ریاضیات پیچیده به معادلات میدان انیشتین می رسیم. معادلات میدان انیشتین دستگاهی از معادلات غیرخطی و دیفرانسیلی می باشد که از حل آنها مولفه های پتانسیل گرانشی یا هندسه فضا زمانی مشخص می شوند سرانجام جواب های این معادلات آورده شده و تحلیل گشته اند. یکی از ویژگی های نسبیت عام آن است که با استفاده از معادلات میدان می توان در مورد ساختار هندسی جهان گمانه زنی کرد که به آن کیهانشناسی میگویند در انتهای فصل پنجم به این مهم پرداخته شده و همچنین به معرفی امواج گرانشی که امروزه یکی از حوزه های تحقیقاتی بسیار مهم است پرداخته شده است. سرانجام نظریه های نرده ای برانز-دیکی و برگمان- واگنر پایان بخش فصل پنجم است. سرانجام نویسندگان این اثر صمیمانه سپاس خود را به جناب پروفسور محمد رضا ستاره ، استاد ممتاز فیزیک نظری تقدیم می کنند که با صبر و شکیبایی ویراستاری این نوشته را بر عهده گرفتند. اشراف کامل ایشان به محتوای این مجموعه و راهنمایی های بموقع و حکیمانه ی استاد گرانمایه ، همچون چراغی در طول مسیر، راه را برایمان هموار ساخت.

مقدمه ویراست دوم

امروز مورخه 10 مهر ماه 1401 ؛ فایل تازه تایپ شده و ویرایش شده ویراست دوم به انضمام 4 فصل جدید در قالب 9 فصل همینک جهت ارسال به انتشارات بجهت چاپ جدید ، پیش روی ماست. اثری آمیخته با شیره جان و حاصل عرق ریزان فراوان روح تقدیم به خواننده شکیبا و صبور. کتابی که حاصل تلاش پیگیرانه؛ و تدریجی با صرف وقت و زحمت فراوان است. شک نکنید که تنها عامل و انگیزه ما در این راه جز عشق به فیزیک و زیبایی بی پایان آن نبوده و معتقدیم قصری 9 طبقه ؛ مجلل و باشکوه و صد البته شور انگیز که به حق لایق ستایش است ؛ احداث نموده ایم. کتابی بسیار مفصل که می توانست نام آن را (درک واقعیت زمان به زبان فنی) نهاد، روایت زیبایی از نسبیت خاص تا معادله اسرار آمیز دویت- ویلر در گرانش کوانتومی. در راستای به سرانجام رساندن رسالت این کتاب  در ویراست جدید؛ فصل های الحاقی پیشرفته تر  و پر بارتر در آن گنجانده  و به خواننده شکیبا که شوق فیزیک بنیادی را در سر دارد؛ ارزانی داشته ایم. صمیمانه می گوییم که این کتاب بزرگترین دارایی و ثروت ما تا به این پایه است و با تمام وجود شادی و مسرت قلبی این لحظات جادویی را با شما فیزیک پیشه و خواننده نازنین؛ شریک می شویم.  براستی که این کتاب چاهی ست خشک ناشدنی که با رسیدن هر دلوی به آن، سرشار از زر و نیکی خواهد شد. امیدواریم این هدیه  مورد توجه اساتید و فرهیختگان  واقع شده و عمیقا از بابت وقفه ای که در چاپ ویراست دوم به دلیل حساسیت های بالای پروژه و بررسی و ویرایش روابط قدسی، که هر کدام در نوع خود آیه ای شیرین تر از عسل بودند، ایجاد شد؛ از تمامی علاقمندان و دغدغه مندان فیزیک بنیادی؛ پوزش میطلبیم. ما دو رفیق موافق؛ این اثر را به انسان های مهربانی که پناه اند؛ تقدیم می کنیم چرا که عمیقا باور داریم که هیچ  ثروت و گوهری  گرانبهاتر از محبت و پشتیبانی وجود ندارد. نیز تقدیم به محضر استاد  تازه درگذشته، دکتر محمد رضا ستاره ، که اخیرا از میان ما رخت بربست. وی در نوع خود گوهری گرانبها بود. باشد که این اثر گواهی بر تاثیر نبوغ وی باشد. ما به سهم خود در این اثر سعی داشته ایم که راه را برای تفکرات نظری و بنیادی هموار کرده و شیرینی ارتباط ساکنین دنیای اسرار آمیز فیزیک در قالب روابط هیجان انگیز ریاضی با هم را هر چه با شکوه تر به تصویر بکشیم و در ادامه نهضت بزرگ فیزیکدانان برای درک  چارچوب منطقی که بتوان بر مبنای آن قوانین عالم را تبیین کرد؛ گام برداریم. قضاوت اینکه به چه میزان در این مهم موفق بوده ایم؛ با شماست.کش و قوس های فراوان را در روند نگارش خطوط این اثر را هیچگاه فراموش نمی کنیم. اینکه تا چه اندازه شرایط اجتماعی و تنگناهای روحی ما را فرسودند هم بماند؛ که واقعا تاثیرات سنگین آن در روح و قلب ما غیر قابل انکار است. ما هیچ حمایت یا تشویقی ولو کلامی، از جانب هیچ نهاد یا بنیاد علمی دریافت نکرده؛ و این بسیار دردناک است؛ چرا که قطعا خواننده با درک و منصف در میابد که با موارد مهم نمی توان بازی و شوخی کرد. علوم بنیادی چارچوب تکنولوژی آینده بشر را ترسیم می کند و باید شان و جایگاه آن بیش از پیش در عصر ما، محترم و گرامی داشته شود . ولی خرسند و سرخوش از آنیم که ما دو تن در این مسیر پر تلاطم مشوق و همراه هم بوده وتا حدی از جامعه سطحی انسانی فاصله گرفته و در حباب خود فرو رفته و بی توقع کار را به سرانجام رسانیده ایم. اعتراف میکنیم  عشق به فیزیک بنیادی در عمق روح  و قلب  و جان ما رسوخ کرده  چراکه اگر غیر از این بود، هیچگاه رسیدن به پایان مسیر را در خود نمی دیدیم.عمیقا معتقدیم اگر  بزرگان  ما استطاعت خود را به کار برده و در مقام رفع نیازهای جامعه و جوانان بر آمده  و عوض گسترش طمع و دغدغه معیشت و دیدگاه ابزارانگارانه به علم؛ با نوشتن کتابی هر چند مختصر ولی باارزش؛ بتوانند تاثیرگذار بوده و روشنگری و ایجاد شور و اشتیاق کنند؛ جامعه ما بسیار با طراوت تر و پویاتر خواهد شد. لذا دانشگاه نباید عوض جایگاه اساتید زبده و اندیشمند؛ جولانگاه سیاستمداران و افراد بروکرات باشد ؛ چرا که در این صورت  بیشتر تصمیمات به ضد خودشان تبدیل شده و شاهد وضعیت فعلی خواهیم شد. در پایان باید بر این جمله که علم نوراست ؛ عمیق تر شده  و راه درست را جز در طریقت آن جستوجو نکنیم. نقش و نگار علم باید بر شخصیت انسان اثر کند و ضمیر و نهاد وی را روشن گرداند، این بالاترین حاصل علم در همه دوران هاست.