طرحواره چیست؟

طرحواره‌ها الگوهای عمیق فکری، ذهنی، شناختی، رفتاری و احساسی است که همراه با خاطرات و یا احساس‌های بدنی با تصاویری که از دوران کودکی و یا نوجوانی در درون ذهن تشکیل ‌می‌شود، در ذهن مدار مغزی به‌وجود می‌آورد و مرتب رفتارهایی شبیه آنچه که در دوران کودکی و نوجوانی برای ما اتفاق افتاده است را در زمان بزرگسالی و سالمندی باقی ‌می‌گذارد و در موقعیت مشابه طرحواره‌ها را فعال و یا برانگیخته ‌می‌کند.

مثلاً اینکه؛ در کودکی پدری داشتم که اهل تمسخر بوده است و مرا مسخره کرده و دست انداخته و بارها‌و‌بارها از من عیب‌جویی شده و مورد تحقیر قرار گرفته‌ام و در مدار مغزی من ‌این‌گونه شکل گرفته است که؛ من انسان بی‌ارزشی هستم و هر گاه رفتاری شبیه به آنچه که در کودکی با من انجام شده، به مشامم بخورد حال و احساس مرا بد می‌کند و سریعاً آن خاطرات، هیجانات و احساسات در من زنده ‌می‌شود و طرحواره مرا فعال می‌کند. اگر طرحواره‌ها‌ی خود را شناسایی و درمان نکنیم و عمیق شوند، باعث می‌شود که؛ در طی زمان تبدیل به اختلال و بیماری‌های روانی شوند که در این صورت، درمان را خیلی سخت‌تر می‌کند. در واقع طرحواره مثل لنزی است که روی ذهن ما قرار گرفته و باعث ‌می‌شود اطلاعات داده آن‌طور که هست، دیده نشود و مثل آن عینک سبزی می‌ماند که وقتی به چشم خود می‌زنی همه چیز را از پشت عینک، سبز می‌بینی. به عبارتی دیگر؛ طرحواره باعث می‌شود که فقط اطلاعات دوران کودکی و یا نوجوانی را که ذهن دریافت کرده، همان‌گونه قبول کند و باور جدید شما را به اشتباه بکشاند و یا اینکه باعث می‌شود در مورد خود و دیگران باورهای نادرستی پیدا کنید. طرحواره‌های ناکارآمد نیز سبب ‌می‌شود که در روابط فردی، انتخاب شغل، انتخاب همسر و تربیت فرزند فرد ‌تأثیر مستقیم داشته باشد و بارها‌و‌بارها در زندگی خود با آن ‌روبه‌رو شود.

شناسایی ‌طرحواره‌ها کار یک درمانگر خبره و باتجربه است که به شما کمک می‌کند پس از تنظیم پرسشنامه و مصاحبه، چنانچه لازم باشد وارد اتاق درمان شوید.